Dementie is ongeneeslijk, maar wel vaak te voorkomen

door | 27 februari 2017 | Column William | 0 Reacties

De grootste angst van ouderen is om hun onafhankelijkheid te verliezen en niet meer voor zichzelf te kunnen zorgen.

Nog erger dan lichamelijk afhankelijk worden, is dat de geestelijke vermogens afnemen. De ergste nachtmerrie is om dement te worden.

Dementie is niet alleen een verschrikkelijke ziekte voor de persoon zelf – die voelt dat zijn of haar geestelijke vermogens langzaam wegvloeien – maar ook voor de directe omgeving. Het is verschrikkelijk om de persoonlijkheid van je dierbare te zien afsterven, totdat eigenlijk alleen het lichaam nog over is. Behalve dat dementie de geestelijke vermogens uitschakelt, heeft het ook een slechte overlevingsprognose van nauwelijks meer dan vier jaar.

Dementie neemt snel toe

Over de toekomstige strijd tegen dementie is zowel goed als slecht nieuws te melden. Om met het slechte nieuws te beginnen: het aantal nieuwe gevallen van dementie neemt sterk toe. Een reden hiervoor is dat we steeds ouder worden en de kans op dementie neemt sterk toe naarmate we ouder worden. Echter, dit is niet de volledige verklaring. Er is namelijk een vloedgolf aan gevallen van dementie op komst door de sterke toename van overgewicht en diabetes type 2. Zo sterk zelfs dat men in de Verenigde Staten deze vorm van dementie al diabetes type 3 heeft genoemd. Het blijkt dat mensen die lijden aan diabetes ruim tweemaal zo veel kans lopen om dement te worden.

Voorlopig komt er geen geneesmiddel

Naast de snelle toename van het aantal gevallen van dementie, is er nog meer slecht nieuws: er is op dit moment geen therapie beschikbaar om dementie te genezen of zelfs maar om de voortgang te vertragen. Ook is er op dit moment geen nieuw geneesmiddel in de pijplijn dat daar concrete vooruitzichten op biedt. Aangezien het zomaar tien jaar kan duren voordat een nieuw experimenteel middel beschikbaar komt als geneesmiddel, durf ik te stellen dat we binnen deze termijn ook niet zullen beschikken over een doorbraak in de behandeling van dementie. Geen prettig vooruitzicht dus.

En toch gloort er hoop

Maar er is ook goed nieuws. De laatste jaren zijn er nieuwe inzichten voorhanden gekomen die een nieuw licht werpen op het ontstaan van dementie en dit biedt mogelijkheden voor het voorkomen van deze ziekte. Laat ik beginnen met de resultaten van een groot en recent onderzoek uit Frankrijk. Onderzoekers bestudeerden gegevens die ter beschikking werden gesteld door Franse pensioenmaatschappijen. Daarbij werd de relatie tussen de leeftijd waarop mensen met pensioen gaan en het later optreden van dementie bestudeerd.

Om de mogelijkheid uit te schakelen dat mensen met (vervroegd) pensioen gingen omdat zij zich al ziek voelden, werden alleen de resultaten bekeken van mensen die gezond waren en dus niet om gezondheidsredenen met pensioen zijn gegaan. Tot ieders verrassing bleek dat mensen die eerder met pensioen gingen, een grotere kans hadden om op latere leeftijd dement te worden! Om precies te zijn verhoogt een jaar eerder met pensioen de kans om later dement te worden met 3,2 procent. Hoewel de onderliggende oorzaak voor het optreden van dementie hiermee niet is opgelost, lijkt in elk geval dat de door het (vervroegd) pensioen veroorzaakte verminderde stimulatie van de hersenen hier waarschijnlijk een rol speelt.

Geestelijk voldoende actief blijven

Ondertussen is ook bekend geworden dat dementie niet zomaar uit de lucht komt vallen. Het blijkt dat gemiddeld zeven jaar voordat dementie wordt gediagnosticeerd, er al sprake is van lichte stoornissen in het geheugen en overig functioneren van de hersenen. In medisch vakjargon wordt dit ‘minimale cognitieve disfunctie’ genoemd. Daar is sprake van als een persoon mentaal trager functioneert dan voorheen en meer problemen krijgt bij het uitvoeren van complexe taken. Deze stoornissen, die in de meeste gevallen uiteindelijk leiden tot dementie, reageren gunstig op bepaalde mentale trainingen en in tegenstelling tot dementie zijn ze omkeerbaar. Zo werd bij een grote groep gezonde bejaarden van gemiddeld vijfenzeventig jaar gemeten in hoeverre deze bejaarden actief waren met bezigheden als het oplossen van kruiswoordpuzzels en het doen van gezelschapsspelen. De onderzoekers keken vervolgens of er een verband bestond tussen de activiteiten en hobby’s van de bejaarden en hun kansen op het uiteindelijk krijgen van dementie. Uit de resultaten bleek dat hoe actiever de bejaarden waren, hoe lager het risico was dat men later dement werd. Bij sommige activiteiten – dansen, gezelschapsspelen en het bespelen van een muziekinstrument – leidde dit zelfs tot een risicovermindering van maar liefst vijfenzeventig procent.

Ook de juiste voeding en bewegen helpen

Ook bij een ander onderzoek gloort hoop. Een groep gezonde bejaarden werd gedurende twaalf jaar gevolgd, waarbij vooraf de bloedwaarden werden gemeten van de zogenaamde omega 3-vetzuren. Omega 3-vetzuren komen vooral voor in noten en vette vissoorten als zalm en haring en zijn belangrijk voor het optimaal functioneren van onder andere de celwanden van hersencellen. Het bleek dat mensen met een hoge bloedspiegel van omega 3-vetzuren vijfenveertig procent minder risico liepen om dement te worden dan mensen met een lagere bloedspiegel. Ondertussen weten we dat ook het zorgen voor een lagere bloedsuikerspiegel het risico op dementie vermindert. Moderne onderzoekstechnieken hebben daarnaast duidelijk gemaakt dat lichaamsbeweging de doorbloeding en de activiteit van de hersenen verhoogt en zelfs het volume van de hersenen doet toenemen – dit is waarschijnlijk het mechanisme waardoor ook lichaamsbeweging de kans op dementie verlaagt.

Hoewel er dus voorlopig geen geneesmiddel is om dementie te behandelen, lijkt het erop dat we zelf maatregelen kunnen nemen om dementie in een groot deel van de gevallen te voorkomen. Belangrijk is om vooral geestelijk en lichamelijk actief te blijven en te zorgen voor voeding met weinig suiker en juist veel omega 3-vetzuren. Je kunt eventueel ook supplementen met omega 3-vetzuren innemen, die bij de drogist verkrijgbaar zijn. Al met al is het dus hoopvol dat met concrete veranderingen in levensstijl dementie vaak voorkomen kan worden.

Doen, voordat je het voorgoed vergeet.

 

Onderwerpen van deze column:

 

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

William Cortvriendt

William Cortvriendt

arts en auteur

William Cortvriendt (1956) heeft na het afronden van zijn artsenstudie bij verschillende medische organisaties directiefuncties vervuld. Ook werkte hij als consultant bij McKinsey & Company en werd een veelgevraagd adviseur.

Hij is tevens auteur van diverse bestsellers  over de relatie tussen leefstijl, gezondheid en ziekte. In 2015 schreef hij Hoe word je 100? over gezond oud worden dat in 2016 werd gevolgd door Hoe word je 100 het kookboek.  In Lichter (2017) behandelde hij overgewicht. 

In het nieuwe boek Kankervrij van William Cortvriendt wordt duidelijk uitgelegd wat kanker is, hoe het ontstaat, hoe we het in de meeste gevallen kunnen voorkomen, en wat we zelf kunnen bijdragen aan onze eigen strijd om kanker te overleven.

William is getrouwd en heeft drie volwassen kinderen. Hij woont en werkt in de Verenigde Staten, Spanje en Malta.

Heb je de smaak te pakken?

 

Bij kanker wordt vaak een belangrijk onderdeel van de behandeling gemist: leefstijl. In Het handboek bij kanker geeft William Cortvriendt praktische handvatten en begeleiding voor het gericht aanpassen van onze leefstijl.

23,99

Meer boeken van William Cortvriendt